Zdolność do społecznego kamuflażu, czyli świadomego naśladowania zachowań innych, sprawia, że autyzm u kobiet często pozostaje niewidoczny. W efekcie ich trudności bywają mylone z nieśmiałością, a intensywne zainteresowania nie budzą podejrzeń, ponieważ często dotyczą tematów akceptowanych społecznie. Dlatego właściwa diagnoza jest stawiana dopiero w dorosłym życiu, po latach niezrozumienia własnych doświadczeń.
Dlaczego autyzm u kobiet jest często niezauważany?
Przez lata stereotypowy obraz autyzmu, oparty głównie na badaniach z udziałem chłopców, przesłaniał jego kobiecy fenotyp, sprawiając, że charakterystyczne dla kobiet objawy często pozostawały niezauważone.
Odpowiada za to przede wszystkim kamuflaż społeczny (maskowanie) – wyczerpujący proces naśladowania zachowań neurotypowych, by dopasować się do otoczenia i skutecznie ukryć autystyczne cechy.
Kolejne przyczyny to subtelne różnice w objawach, które utrudniają diagnozę:
- Społecznie akceptowalne zainteresowania – pasje dziewcząt (np. zwierzęta, literatura, sztuka) rzadko są postrzegane jako objaw autyzmu.
- Internalizacja problemów – tłumienie trudności prowadzi do lęku i depresji, a nie do łatwiej zauważalnych zachowań eksternalizacyjnych (np. agresji).
- Częste błędne diagnozy – w efekcie kobiety zamiast diagnozy autyzmu otrzymują rozpoznanie zaburzeń lękowych, depresji czy osobowości borderline, co podkreśla znaczenie przeprowadzenia rzetelnego testu na autyzm.
Kamuflaż społeczny – jak kobiety maskują objawy?
Kamuflaż społeczny to mechanizm przetrwania, który polega na świadomym naśladowaniu zachowań neurotypowych.
Ten nieustanny wysiłek, często porównywany do gry aktorskiej, pozwala wprawdzie funkcjonować społecznie, ale jego koszt psychiczny jest ogromny.
Różnice w objawach autyzmu u kobiet i mężczyzn
Specjalistyczne zainteresowania dziewcząt, choć równie intensywne, jak u chłopców, często dotyczą tematów bardziej akceptowalnych społecznie (np. psychologia, zwierzęta), przez co łatwo pomylić je z typowym hobby.
Wyzwania diagnostyczne związane z autyzmem u kobiet
Nawet gdy kobieta sama podejrzewa u siebie autyzm, w gabinecie specjalisty często spotyka się z niedowierzaniem i komentarzami wynikającymi z przestarzałych stereotypów, na przykład:
- „Przecież utrzymuje pani kontakt wzrokowy”.
- „Ma pani przyjaciół i pracę”.
- „Jest pani zbyt empatyczna”.
Główne wyzwania w diagnozie to:
- Brak przeszkolenia specjalistów w zakresie kobiecego fenotypu autyzmu.
- Niedostosowane narzędzia diagnostyczne, które nie wychwytują subtelnych objawów i kamuflażu.
- Mylenie objawów autyzmu ze współwystępującymi zaburzeniami (np. depresją, lękiem), które błędnie uznaje się za główny problem.
Przełamanie tych barier wymaga:
- Edukacji specjalistów w zakresie kobiecej specyfiki spektrum.
- Diagnozy opartej na wnikliwym wywiadzie, a nie tylko na zewnętrznych objawach.
- Uznania roli autodiagnozy za ważnego kroku w kierunku formalnego rozpoznania.
Badania nad autyzmem u kobiet – co mówią naukowcy?
Badania naukowe coraz wyraźniej wskazują na istnienie kobiecego fenotypu autyzmu.
Terapia i wsparcie dla kobiet z autyzmem
Diagnoza autyzmu w dorosłym życiu bywa dla wielu kobiet przełomem, a znalezienie odpowiedniego wsparcia staje się wtedy najwyższym priorytetem.
Skuteczne wsparcie musi opierać się na indywidualnym podejściu i uwzględniać specyfikę autyzmu u kobiet.
- Pomoc w zrozumieniu siebie i budowaniu zdrowej tożsamości.
- Nauka strategii zarządzania energią oraz radzenia sobie z lękiem i przeciążeniem sensorycznym.
- Akceptacja, a nie „leczenie” autyzmu, często z wykorzystaniem terapii takich jak ACT (terapia akceptacji i zaangażowania).
Ważnym uzupełnieniem terapii są grupy wsparcia dla autystycznych kobiet, które dają poczucie zrozumienia i przynależności.
Współwystępujące zaburzenia, takie jak lęk czy depresja, często maskują właściwy obraz autyzmu.
Materiał promocyjny
Zobacz także:
